شهرستان همدان مركز استان همدان است و در فاصله ۳۳۷ كيلومتري تهران واقع شده و آب و هواي كوهستاني سردسيري دارد. زمستان‌هاي پر برف و تابستان‌هاي كوتاه و ملايم دارد. بناهاي شهر همدان را به‌دياآكو پادشاه ماد (حدود ۷۰۰ سال قبل از ميلاد) نسبت مي‌دهند. هرودوت مي‌گويد: پادشاه ماد اين محل را كه اكباتان و هگمتانه ناميده مي‌شد به پايتختي برگزيد و بعدها داريوش بزرگ آنرا مرمت كرد. در زمان اشكانيان، كه‌تيسفون پايتخت كشور بود، همدان پايتخت و اقامتگاه تابستاني شاهان اشكاني شد. بعد از اشكانيان، ساسانيان‌قصرهاي تابستاني خود را در اين شهر بنا نمودند. در سال ۲۳ هجري كه جنگ نهاوند روي داد، همدان به تصرف اعراب درآمد و از آنزمان به بعد گاهي كانون آبادي و ثروت و زماني دچار چپاول وفقر بوده است. همدان در زمان ديلميان (۳۱۹ هجري) لطمات فراواني ديد. در قرن ششم هجري، سلجوقيان مركز خود را از بغداد به اين شهر منتقل كردند.
شهر همدان كه هميشه مورد تاخت و تاز سلاطين و شاهان بود، در زمان تسلط تيموريان بر ايران ويران شد. در زمان سلاطين صفوي، شهر همدان آباد گرديد و پس از انقراض صفويه در سال ۱۱۳۸ هجري‌همدان به تصرف احمد شاه، والي عثماني درآمد ولي به همت نادر شاه افشار، همدان از نيروهاي مهاجم عثماني تخليه گرديد و در سال ۱۱۴۵ هجري، همدان طبق قرارداد دوباره به آغوش ايران بازگردانده شد. شهر همدان درمسير جاده ابريشم قرار داشته است و به علت قرار گرفتن در مسير راههاي اصلي منطقه غربي ايران، در قرن‌هاي اخير همواره از نظر بازرگاني مورد توجه بوده است.
غار عليصدر - كبودر آهنگ
بزرگترين غار آبي قابل قايقراني جهان در روستاي عليصدر از توابع كبودر آهنگ واقع شده و از سال ۱۳۴۶ مورد بهره برداري قرارگرفته است. در كوهي كه اين غار در آن قرار دارد، دو غار ديگر به‌اسامي سوباشي و غار سراب نيز وجود دارد. آب درون غار عليصدر از غار سراب سرچشمه مي‌گيرد. محوطه غاراز تعداد زيادي تالارهاي بزرگ و كوچك و پيچ در پيچ تشكيل شده است كه بوسيله دهليزها و دالان‌هاي مشبك با يكديگر مرتبط مي‌شوند. آب درون غار جزو آبهاي سرد و بدون رنگ و بو است و مزه آن معمولي و بسيارزلال است. همچنين آب آن جزو دسته آبهاي بي‌كربنات كلسيك سبك يا نزديك به خنثي و از نظر ميكربي آلوده‌است. سقف غار از رسوبات كربنات كلسيم خالص و مخلوط با عناصر شيميايي مختلف پوشيده شده است. اين رسوبات در اشكال مختلف استالاگميت‌هايي را تشكيل داده است كه هر يك زيبايي و جلوه خاصي دارند. منظره درون غار بسيار بديع و هواي آن سبك است و حالت سكون مطلق دارد.
تمامي كانال‌هاي اين غار هنوز كشف نشده است. ولي حدود ۲۱۰۰ متر از طول غار شناسايي شده كه ارتفاع سقف آن بين ۱ تا ۳۵ متر، عرض كانال‌هاي آن ۲ تا ۱۵ متر و عمق آب آن ۱ تا ۱۷ متر مي‌باشد. در داخل غار با استفاده از روشنايي برق و قايق‌هاي پايي چهار نفري، ديدار از برخي نقاط غار را بسيار آسان كرده است.
كتيبه‌هاي گنج نامه - همدان
كتيبه‌هاي گنج‌نامه كه يادگاري از دوران داريوش و خشايار شاه هخامنشي است درفاصله ۵ كيلومتري غرب همدان و در انتهاي دره عباس آباد حكاكي شده است. كتيبه‌ها هر كدام در سه ستون ۲۰سطري به زبان‌هاي پارسي قديم، بابلي و عيلامي قديم نوشته شده‌اند. متن پارسي در دست چپ هر دو لوح قرارگرفته است. متن بابلي در وسط هر دو كتيبه نوشته شده و متن عيلامي نيز در ستون سوم قرار دارد. لوح طرف‌چپ مربوط به داريوش بزرگ هخامنشي است. كتيبه خشايار شاه نيز در قسمت پايين همين كتيبه است.
آرامگاه ابوعلي سينا - همدان
آرامگاه حجت الحق شيخ الرئيس شرف الملك ابوعلي حسين بن عبدالله بن سينا، فيلسوف، دانشمند و طبيب مشهور ايران (۴۲۸-۳۷۰ ه.ق) در ميدان بوعلي سيناي همدان واقع شده است.ساختمان فعلي بنا از سال ۱۳۲۵ شروع شد و در سال ۱۳۳۰ خاتمه يافت. اين بنا تاكنون سه بار نوسازي وتعمير شده است. اين آرامگاه در زميني به مساحت ۳۰۹۰ متر مربع احداث گرديده و زير بناي آن حدود ۱۷۹۲متر مربع است. نماي آرامگاه از سنگ خاراست. سطح حياط با سه پله سرتاسري به ايوان ساختمان متصل‌مي‌گردد كه در اين ايوان ۱۰ ستون از سنگ خارا تعبيه شده كه هر يك از اين ستون‌ها نمودار گذشت يك قرن اززمان تولد بوعلي سينا تا روزگار ماست. درِ چوبي ايوان به سرسراي بنا باز مي‌شود كه ديوارهاي آن با سنگ تراورتن و كف آن با سنگ خاراي چكشي پوشيده شده است. محوطه اصلي چهارگوش است و دوازده پايه برج‌آرامگاه بر روي آن قرار گرفته است. قبر بوعلي در ميان برج و قبر ابوسعيد (يار قديمي ابو علي سينا) در كنار آن‌است. بر روي هر دو قبر، لوحه‌اي از سنگ مرمر و كتيبه‌اي در ۹ سطر به خط ثلث نوشته شده است. در دو طرف سرسرا دو تالار قرار دارد كه يكي تالار اجتماعات و ديگري كتابخانه آرامگاه است. مصالح بكار رفته در برج‌آرامگاه سيمان و ريزه‌هاي سنگ خاراست. در ميان ترك‌هاي دوازده‌گانه برج و در بالاي آرامگاه، صندوقي مفرغي‌مكعب شكل قرار دارد كه سطح فوقاني آن هرمي شكل است و در چهار طرف آن كتيبه‌اي به خط ثلث نوشته شده‌است. در سال ۱۳۲۸ شمسي تصوير بوعلي توسط استاد ابوالحسن صديقي ترسيم شد كه بر اساس آن مجسمه تمام رخ ايستاده‌اي از سنگ مرمر سفيد تهيه شد و در ميدان بوعلي همدان نصب گرديد
